Khoa học là một lĩnh vực quan trọng của đời sống và xã hội. Tuy nhiên, khi được hỏi khoa học là gì thì không phải ai cũng trả lời được thuật ngữ này một cách đầy đủ và chính xác. Đừng lo lắng, bài viết dưới đây sẽ mang đến cho bạn cái nhìn tổng thể nhất về khoa học là gì.
Khoa học là gì?
Ý tưởng khoa học
Science dịch sang tiếng Anh là Khoa học. Vậy khoa học hay khoa học là gì? Theo Luật Khoa học và Công nghệ, khái niệm khoa học được định nghĩa là hệ thống tri thức bao gồm các quy luật tự nhiên, quy luật tồn tại của vạn vật và sự phát triển của sự vật, hiện tượng và tư duy.
Nói một cách đơn giản, khoa học là quá trình nghiên cứu của con người với mục đích khám phá ra những tri thức mới, những định luật mới hay những lý thuyết mới về các vấn đề tự nhiên và xã hội. Tri thức mới, luật lệ mới hay lý thuyết mới có những đặc điểm tốt hơn và có thể thay thế dần những cái cũ, lạc hậu, không còn phù hợp với xã hội.
Ví dụ: Trước đây, người ta cho rằng thực vật không có ý nghĩa gì cả. Tuy nhiên, sau này, qua các thí nghiệm và nghiên cứu, các nhà khoa học đã chứng minh thực vật là đối tượng của tri giác. Chẳng hạn, thực vật nhút nhát, đủ để làm cho lá rũ xuống khi con người chạm vào hoặc chạm nhẹ vào chúng.
Dưới góc độ hoạt động, khoa học được hiểu là lĩnh vực hoạt động của con người nhằm khám phá bản chất và quy luật vận động của thế giới. Con người ứng dụng các kết quả của khoa học, tri thức và khám phá vào sản xuất và các hoạt động của đời sống hàng ngày. Vì vậy, hiểu theo khía cạnh này, khoa học là hoạt động nghiên cứu khoa học và là quá trình tạo ra tri thức cho xã hội loài người.
Phân loại khoa học
Khoa học thường được chia thành hai loại chính là: Khoa học cơ bản và Khoa học ứng dụng
Vậy khoa học cơ bản là gì?
Khoa học cơ bản là hệ thống lý thuyết phản ánh các mối quan hệ, tính chất và quy luật khách quan, được thúc đẩy bởi sự tò mò của con người. Trước thế kỷ 19, khoa học cơ bản được coi là khoa học tự nhiên, càng về sau với sự phát triển ngày càng cao của xã hội, các nghiên cứu cụ thể mới được quan tâm và đưa ra. Khoa học cơ bản không chỉ giới hạn trong khoa học tự nhiên, mà còn bao gồm cả khoa học xã hội và khoa học hình thức (toán học).
Khoa học tự nhiên: Khoa học tự nhiên tiếng anh là gì? là khoa học tự nhiên. Nhiệm vụ chính của khoa học tự nhiên là nghiên cứu các hiện tượng tự nhiên, trong đó có đời sống sinh vật.
Các ngành khoa học xã hội tập trung vào nghiên cứu hành vi của con người và xã hội.
Khoa học chính thức: là nghiên cứu về toán học.
Các nhóm khoa học chính này được đặc trưng bởi khoa học thực nghiệm, kiến thức về nó phải dựa trên những quan sát, điều tra và thí nghiệm để kiểm tra tính đúng đắn của chúng. Quá trình thử nghiệm cần được thực hiện nhiều lần trong một khoảng thời gian vì các điều kiện thực hiện các thử nghiệm là khác nhau trong các lĩnh vực công việc khác nhau.
Đối với các ngành khoa học chính quy nói riêng sẽ có những phương pháp nghiên cứu khách quan, đảm bảo mối quan hệ giữa các lĩnh vực kiến thức. Loại khoa học này nhằm xác minh kiến thức, chủ yếu sử dụng các phương pháp tiên nghiệm (bao gồm thống kê và logic) để xác minh toán học.
Vậy bạn có biết khoa học cơ bản là gì không?
Một số loại khoa học khác như: y tế, kỹ thuật… sẽ được chia thành khoa học ứng dụng và khoa học liên ngành. Nó sẽ bao gồm các yếu tố từ một số ngành khoa học khác và có thuật ngữ riêng và các cơ quan chuyên môn. Khoa học ứng dụng sử dụng kiến thức tổng hợp của khoa học tự nhiên và xã hội để giải quyết các vấn đề của thế giới thực đồng thời phát triển công nghệ và đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội.
Ý nghĩa khoa học là gì?
So với các giai đoạn trước, khoa học đánh dấu một bước phát triển đáng kể trong lĩnh vực tiếp cận. Sự thành công của kết quả nghiên cứu khoa học được gắn với thực tiễn, từ đó có thể đưa ra các giải pháp và hướng đi phù hợp.
Có thể nói, khoa học cơ bản tạo ra mọi công nghệ của ngày nay và giúp thay đổi bộ mặt xã hội loài người. Bởi trên thực tế, xã hội loài người đã tồn tại hàng triệu năm nhưng chỉ trong 200 năm trở lại đây, khi nghiên cứu khoa học ứng dụng đã có những bước phát triển vượt bậc trên các lĩnh vực. Thành tích trong khoa học bằng với thành tích trong tất cả các ngành nghề khác cộng lại.
Tuy nhiên, mọi nghiên cứu khoa học cơ bản đều không thể mang lại lợi ích trước mắt cho xã hội, phải có thời gian áp dụng vào thực tế mới tạo ra của cải vật chất cho con người.
Kiến thức khoa học là gì?
Theo nghĩa triết học, tri thức là kết quả nhận thức của con người về thế giới hiện thực, nó thể hiện các thuộc tính và quy luật của thế giới trong tư tưởng, dưới dạng ngôn ngữ hoặc các ký hiệu khác. Nói một cách nôm na, tri thức là những tri thức do con người tích lũy được trong quá trình học tập và rèn luyện.
Theo quan điểm này, tri thức khoa học là hệ thống tri thức tổng hợp về mọi sự vật, hiện tượng và quy luật vận động của chúng. Kiến thức khoa học dựa trên nền tảng chính xác, đã được kiểm nghiệm và có tính ứng dụng cao.
Tri thức khoa học được chia thành hai loại: tri thức lý thuyết và tri thức thực nghiệm. Trong đó, tri thức lý thuyết được hình thành trên cơ sở hệ thống tri thức và lý thuyết nghiên cứu, còn tri thức thực nghiệm được tích lũy ngẫu nhiên từ các sự vật, hiện tượng trong cuộc sống hàng ngày, là cơ sở để hình thành tri thức khoa học.
Nghiên cứu khoa học là gì?
Hạn nghiên cứu khoa học
Nghiên cứu khoa học là hoạt động xã hội nhằm khám phá những gì khoa học chưa biết và chưa khám phá ra. Một cách hiểu khác, đó là hoạt động khám phá cái mới, chỉ ra bản chất của sự vật, sự việc, từ đó phát triển nhận thức khoa học về thế giới để hoàn thiện nó.
Phân loại nghiên cứu khoa học
Theo chức năng nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả (tiếng Anh là descriptive research): Mục đích là cung cấp một lượng kiến thức mới giúp con người phân biệt được các sự vật, sự việc, hiện tượng xung quanh. Thông thường, nghiên cứu mô tả sẽ bao gồm cả mô tả định tính và định lượng. Các sự vật, hiện tượng sẽ được mô tả riêng lẻ và sau đó được so sánh giữa nhiều sự vật, sự việc, hiện tượng khác nhau.
Nghiên cứu thuyết minh: Mục đích là làm sáng tỏ quy luật của quá trình vận động của hiện tượng, sự vật.
Nghiên cứu sáng tạo (tiếng Anh là Creative research): hướng tới việc tạo ra những quy luật và sự vật mới, khác biệt.
Nghiên cứu dự đoán: Giúp cho biết một hiện tượng hoặc sự vật sẽ chuyển động như thế nào trong tương lai.
Một cách tự nhiên
Nghiên cứu cơ bản (hay còn gọi là nghiên cứu cơ bản): nhằm khám phá bản chất, cấu trúc bên trong của sự vật, sự kiện, hiện tượng.
Nghiên cứu ứng dụng: Giúp lý giải, sáng tạo các giải pháp, quy trình kỹ thuật để ứng dụng vào đời sống, hoạt động sản xuất kinh doanh.
Nghiên cứu triển khai: Từ nghiên cứu cơ bản và ứng dụng của nó đến việc tổ chức thực hiện ở quy mô thí điểm.
Bài viết nói về khoa học là gì, văn bản khoa học là gì, phân loại khoa học hay các kiến thức liên quan, như: tri thức khoa học, nghiên cứu khoa học … Hy vọng những giải đáp trên giúp ích cho các bạn trong việc nắm vững và tìm hiểu thêm về khoa học và ứng dụng vào thực tế cách tốt nhất có thể.
